ದಿನ ಅಮ್ಮನವರಿಗೆ ಕುಂಕುಮ ಧಾರಣಾ ಮಹೋತ್ಸವ - ಹೊನ್ನೇರು ಚಪ್ಪರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ದಿನ ಕಬ್ಬಾಳು ಗ್ರಾಮದ ಇಬ್ಬರು ಹುಡುಗರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ (ಒಂದು ಜೊತೆ) ಉಳುವ ನೇಗಿಲನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನ ಪೂಜೆಯ ನಂತರ ಕೃಷಿ ಬೇಸಾಯದ ಮೊದಲನೆಯ ಹಂತವೆಂಬಂತೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಉಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮುಂದೆ ಇದೇ ಆ ಗ್ರಾಮದ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆ ಸಾಲಿನ ಭೂಮಿಯ ಸಾಗುವಳಿ ಬಗ್ಗೆ ಉಳುವುದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

ನಂತರ ಗಂಧದ ತುಂಡುಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ಕೆಂಡವನ್ನು ಬಾಂಡಲೆಯಲ್ಲಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ತಂದು ಅಲ್ಲಿಯ ಶ್ರೀನಿವಾಸನ(ಕೆಲವರು ಅದು ರಂಗನಾಥನ ವಿಗ್ರಹವೇನ್ನುವರು) ವಿಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಸುರಿಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಆಚರಣೆಗೆ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಜನರು ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಇರುವ ಅಸಹನೆಯ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಬೆಂಕಿಯಂತೆ ಕಾಡುತ್ತಿರುವ ಹಲವು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವಂತೆ ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ದೇವರಿಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡು ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಬಂದ ಭಕ್ತರು ಆ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂತೆ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಚಕನು ಮಂಗಳಾರತಿ ಮಾಡಿ ಅನೇಕ ಜನ ಮನ ಚಿಂತೆಯನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುವಂತೆ ಅವನು ದೇವರನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡು ನಂತರ ಚಿಂತನೆ ಎಂಬ ಗಂಧದ ಚಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟಿರುವ ಬಾಂಡಲಿಗೆ ದೇವರ ಮಂಗಳಾರತಿಯ ದ್ವೀಪ ಜ್ವಾಲೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಭಕ್ತರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮನ ಚಿಂತೆಯು ಹತ್ತಿ ಉರಿದು ನಾಶವಾಗುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೇ ತಮ್ಮ ಚಿಂತೆಯು ಅಲ್ಲಿ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಬೆಂಕಿಯ ಜ್ವಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸೇರಿತೆಂಬ ವಿಶ್ವಾಸನೆಯಂತೆ ತಮ್ಮ ಸಂತೋಷವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾ ಇರುವ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಚಕರು ಈ ಕೆಂಡಸಹಿತವಾದ ಅಗ್ನಿಯ ಜ್ವಾಲೆಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಬಂದು ಶ್ರೀನಿವಾಸ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹದ ಮೇಲೆ ಸುರಿಯುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಜನರು ತಮ್ಮ ಮನದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಚಿಂತೆಯನ್ನು ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನು ನಿವಾರಿಸುವ ದ್ಯೋತವಾಗಿ, ಅದನ್ನು ಬಾಂಡಲೆಯಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಗಂಧದ ಚಕ್ಕೆಗಳು ಉರಿಯುವ ಮುಖಾಂತರ ಆ ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಸುಟ್ಟು ಹಾಕುತ್ತಾಳೆ. ಉಳಿದ ಭಾಗವನ್ನು ಅಂದರೆ ಅದರ ಅವಶೇಷ ಸಹಿತವಾದ ಎಲ್ಲವನ್ನು ಶ್ರೀನಿವಾಸನು ತನ್ನ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಭಕ್ತರಾದ ತಮ್ಮನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾನೆಂಬುದು, ಈ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಸಂಕೇತ. ಈ ಪದ್ದತಿಯೇ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ ಅಲ್ಲದೇ ಮನುಷ್ಯನ ಅನಿಷ್ಟ ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಹಾಗೂ ತಮ್ಮ ಜೀವಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯಾಗುವ ಈ ಮನಸ್ಸಿನ ಚಿಂತೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಿಸುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಇದಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಈ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನ ಜಾತ್ರೆಗೆ ಬರುವವರು ಮನಶುದ್ದಿಗಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ವೈಖರಿ ಇದಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೇ ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ ಮನೋವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಾಗಿತ್ತು.

ಶ್ರೀ.ಕಬ್ಬಲಮ್ಮನಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ

ಹೋಮ, ಅಭಿಷೇಕ ಅನಾದಿಕಾಲದಿಂದ ಬಂದಿರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬದ್ದವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ದೇವರ ಮೊದಲನೆಯ ಪೂಜೆ ನಿಗದಿತ ಮನೆತನದ ವಂಶಸ್ಥರಿಂದ ಅಂದರೆ ಮೂರನೆಯ ದಿನ ದೇವರಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಹೋಮ ಹವನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಅರ್ಚಿಸುವವರು. ಈ ಹೋಮದ ಪೂರ್ಣಾಹುತಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಮಾಡುವ ಮೊದಲನೆಯ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನ (ಕಾಳಿಕಾಂಬೆಯ) ಪೂಜೆ ಹಿಂದಿನ ಶಾನುಭೋಗರಾದ ಶ್ರೀ ರಾಮಯ್ಯನವರ ವಂಶಸ್ಥರದ್ದು. ಈ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮ ದೇವರ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ನಂತರ ನಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಶ್ರೀ ರಾಮಯ್ಯನವರೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಅವರೇ ಈ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲು ಕಾರಣಕರ್ತರಾಗಿದ್ದರು ಮುಂದೆ ಅನಿವಾರ್ಯ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಈ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಅವರ ವಂಶಿಕರು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಹಿಂದೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಅರ್ಚಕರು ಅಂದರೆ ಶ್ರೀ ರಾಮಯ್ಯನವರ ವಂಶಸ್ಥರು ದೇವಿಯನ್ನು ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಭಾಗ್ಯದ ಒಂದು ಕ್ರಮವಾಘಿ ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪುಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಅದರಂತೆ ಅವರು ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಈ ಭಾಗ್ಯದ ದಿನದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವ ಯಾವ ಅರ್ಚಕರು ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಒಳಗೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರೇ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಹೊರಬಂದ ನಂತರ ಮಿಕ್ಕವರ ಪೂಜೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀ ರಾಮಯ್ಯನವರ ವಂಶಸ್ಥರಿಂದ ಈಗಲೂ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪೂಜಾ ಕೈಂಕರ್ಯ ನಡೆದು ಬರುತ್ತಿದೆ.

ಸಂಜೆ, ಯಳವಾರ-ಸುತ್ತಲಿನ ಏಳು ಗಾಮದಿಂದ ರೈತರು ತಮ್ಮ ಮನೆಯಿಂದ ನೊಗಾ ಕಟ್ಟಿದ ಜೊತೆಯ ಎತ್ತುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಎರಡು ತುಂಡು ಸೌದೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಬಂದು ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂದೆ ದೇವರಿಗೆ ದೀಪ ಹಚ್ಚಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸುತ್ತಾ ಮೂರು ಸುತ್ತು ಬಂದು ಸೌದೆಯನ್ನು ಕೋಂಡದ ಬಳಿ ಹಾಕಿ ದೇವರ ತೀರ್ಥವನ್ನು ದನಗಳ ಮೇಲೆ ಹಾಕಿಸಿಕೊಂಡು ಹಾಗೂ ದೇವರ ದರ್ಶನವನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ. ಈ ಕಟ್ಟಿಗೆಯನ್ನು ಮೂರು ವಿಭಾಗ ಮಾಡಿ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ದೇವರ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಈ ಕೊಂಡಕ್ಕೆ ಹೊಸ ಕಬ್ಬಾಳ ಗ್ರಾಮದವರು ಅಗ್ನಿ ಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡುವರು.

ಆ ದಿನ ಮುಂಜಾನೆಯೇ ದೇವರನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಕಲ್ಯಾಣಿಯ ಬಳಿ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಲಾಗುತ್ತದೆ ನಂತರ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನನ್ನು ಕಲ್ಯಾಣಿಯಿಂದ ಕರೆತರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮ ದೇವತೆಗೆ ಪೂಜೆಯನ್ನು ಮಾಡಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಬರುವಂತೆ ಕರೆದು ನಂತರ ಕಲ್ಯಾಣಿಯಿಂದ ಕರೆತರುವುದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಈ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದವರು ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನಿಗೆ ನಡೆಮುಡಿಯನ್ನು ಹಾಕಿ, ಮಂಗಳವಾದ್ಯ, ಜನಪದ ಕಲಾವಿದರ ಕುಣಿತ ಮುಂತಾದ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಾರೆ. ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿಯು ಕಲ್ಯಾಣಿಯಿಂದ ಅಗ್ನಿಕುಂಡದ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಬರುವ ವೇಳೆಗೆ ಗ್ರಾಮದ ಹಿರಿಯರಾದ ಹಾಗೂ ಈ ದೇವತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿದ ಶ್ರೀ ರಾಮಯ್ಯನವರನ್ನು ಅವರ ಮನೆಯಿಂದ ಅಗ್ನಿಕುಂಡ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಕರೆತರುವುದು ಸಹ ಒಂದು ಪದ್ದತಿಯಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಅಗ್ನಿಕುಂಡ ಬಳಿ ಮತ್ತೆ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನವರಿಗೆ ಪೂಜೆ ನಡೆದು ಕೊಂಡವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಸಿದ್ದಿಗೊಳಿಸಿದ ಕೂಡಲೇ ದೇವರ ಅನುಮತಿಯೊಡನೆ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನ ಅರ್ಚಕರು ಮೊದಲ ಕೊಂಡ ಹಾಯುತ್ತಾರೆ.

ಹೀಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಧಣಿಗಳಾದ ಅಮುಲ್ದಾರ್ ರವರು ಈ ಜಾತ್ರಾ ವೈಭವ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ನೋಡಲು ಕಬ್ಬಾಳು ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿದ್ದರು. ಕೊಂಡ ಹಾಯುವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಯತೊಡಗಿತು ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನನ್ನು ಗ್ರಾಮದ ಕಲ್ಯಾಣಿಯಿಂದ ಅಗ್ನಿಕುಂಡ ಬಳಿಗೆ ಕರೆತರಲಾಗಿತ್ತು ಆದರೆ ಕಾರಣಾಂತರದಿಂದ ಗ್ರಾಮದ ಹಿರಿಯರಾದ ರಾಮಯ್ಯನವರ ವಂಶಸ್ಥರನ್ನೂ ಆ ವೇಳೆಗೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಕರೆತರಲು ನಿಧಾನವಾಗಿತ್ತು. ಆ ದಿನ ಶ್ರೀ ರಾಮಯ್ಯನವರ ವಂಶಸ್ಥರ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ವ್ಯತೆಯಾಗಿ ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಕೊಂಡಹಾಯುವುದು ನಿಧಾನವಾಯಿತಲ್ಲ ಎಂದು ಚಿಂತಿಸಿ, ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರ ಸಹಮತದಿಂದ ಅವರೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು.

ಸೋಮವಾರ ನಾಲ್ಕನೆಯ ದಿನ(ಮುಂದುವರೆಯುವ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಗಳು) ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ತೇರು: ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ನಂತರ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮ ಮತ್ತು ಬಸವೇಶ್ವರ ದೇವರುಗಳ ತೇರು ಸಹ ನಡೆಯುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ.

ಸಿಡಿಯ ಕಂಬವನ್ನು ಮೊದಲ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ನೆಟ್ಟು ಮತ್ತೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಈ ಸಿಡಿ ಕಂಬವು ಒಂದು ರೀತಿ ತಕ್ಕಡಿಯ ತರ ಇದ್ದು ಒಂದು ಕಡೆ ಕಾಗಡಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ, ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಹಗ್ಗವು ಇರುತ್ತದೆ. ದೇವಿಗೆ ಹರಕೆ ಹೊತ್ತುವರಿಂದ ನಿಗದಿತ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅವರನ್ನು ಕಾಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಇರುವ ಹಗ್ಗವನ್ನು ಕೆಲವರು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ತಕ್ಕಡಿಯಂತೆ ಸಮಮಾಡಿಕೊಂಡು ಒಂದು ಸುತ್ತು ತಿರುಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲು ಅವರದೇ ಆದ ನೈಪುಣ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಿಡಿ ನಡೆಸುವವರು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಸಿಡಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ಹಿಂದೆ ಸಿಡಿಯ ಕಂಬದ ಮೇಲೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಕಬ್ಬಾಳ ಬೆಟ್ಟದ ನೆರಳು ಬಿದ್ದ ವೇಳೆಗೆ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನ ದೇವರ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಸಿಡಿಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಅದು ಈಗ ಬದಲಾಗಿದೆ.

ಮಂಗಳವಾರ ಐದನೆಯ ದಿನ (ಮುಂದುವರೆಯುವ ಪೂಜಾ ಕಾರ್ಯಗಳು) ಸಂಜೆ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಉತ್ಸವ: ಕನಕಪುರದ ಭಕ್ತರು ಇದರ ಆಚರಣೆಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ.

ಆರನೆಯ ದಿನ: ಮರುಸಿಡಿ: ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನವರಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ನಂತರ ಮತ್ತೆ ಹರಕೆಹೊತ್ತ ಭಕ್ತರಿಂದ ಸಿಡಿಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮುಂದುವರೆಯುತ್ತೆ.

ಶ್ರೀ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮ ದೇವಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆಗಳು.

ಎಚಿಟನೆಯ ದಿನ: ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕಬ್ಬಾಳಮ್ಮನಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕ ಪೂಜೆ ಹವನ ಹೋಮ ಮುಂತಾದವುಗಳು.